Przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych dążą do utworzenia i prowadzenia wspólnej polityki transportowej przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Mając ten cel na uwadze Rozporządzenie WE 1072/2009 przewiduje wprowadzenie w państwach członkowskich: możliwie jednolitej dokumentacji, skutecznego dyscyplinowania przewoźników międzynarodowych przez organy kontrolne państw UE, udoskonalenia przepływu informacji między odpowiednimi służbami kontrolnymi państw UE. Praktyka dowiedzie, czy regulacje te przyniosą oczekiwane rezultaty.

       Rozporządzenie WE 1072/2009 ma zastosowanie do międzynarodowego zarobkowego przewozu drogowego rzeczy w przewozach na obszarze Unii Europejskiej, a także do krajowego przewozu drogowego rzeczy prowadzonego na podstawie tymczasowego zezwolenia przez przewoźnika niemającego siedziby w danym państwie członkowskim.

Rozporządzenia nie stosuje się do przewozu z państwa członkowskiego do państwa trzeciego i w odwrotnym kierunku, jak również do części przejazdu tranzytowego przez dowolne państwo członkowskie w trakcie takiego przejazdu, chyba że zawarta została odpowiednia umowa między Wspólnotą a danym państwem trzecim. 

Licencja wspólnotowa na przewóz rzeczy

Od przewoźników chcących wykonywać międzynarodowe przewozy wymaga się posiadania licencji wspólnotowej. Aby otrzymać wspomniany dokument przedsiębiorca transportowy będzie musiał:

- mieć siedzibę w państwie członkowskim

- mieć uprawnienie w państwie swojej siedziby do wykonywania przewozów międzynarodowych zgodnie z przepisami prawa krajowego i wspólnotowego dotyczącymi dostępu do zawodu drogowego przewoźnika rzeczy.

Przewoźnik otrzymuje oryginał licencji wspólnotowej i liczbę uwierzytelnionych wypisów z licencji wspólnotowej odpowiadająca ilości pojazdów pozostających w dyspozycji przewoźnika. Mogą to być pojazdy zarówno będące jego własnością jak i będące w jego użytkowaniu na podstawie umowy sprzedaży ratalnej, najmu lub leasingu. Licencja wspólnotowa wydawana jest na nazwisko/ nazwę posiadacza. Dokument ten w żadnym razie nie może być przekazywany osobie trzeciej. Uwierzytelniony wypis z licencji wspólnotowej ma być przechowywany w każdym z pojazdów przewoźnika, aby można go było okazać na żądania upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych. Numery seryjne oraz uwierzytelnione wypisy z licencji wspólnotowej umieszcza się w krajowym rejestrze elektronicznym przewoźników drogowych.  

Licencję wspólnotową wydają właściwe organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika na okres nie dłuższy niż 10 lat, z możliwością jego przedłużenia. Rozporządzenie przewiduje, że dokumenty wydane przed dniem 4.12.2011r. będą obowiązywać do dnia ich wygaśnięcia. W przypadku złożenia przez przewoźnika  wniosku o udzielenie licencji wspólnotowej jak i wniosku o jej przedłużenie, właściwe organy państwa członkowskiego każdorazowo sprawdzają, czy przewoźnik spełnia wymagane warunki.

Posiadania licencji wspólnotowej nie wymagają (i są również zwolnione z wszelkich zezwoleń przewozowych) następującego rodzaju przewozy oraz przejazdy bez ładunku:

- przewóz przesyłek pocztowych jako usługi powszechnej,

- przewóz pojazdów uszkodzonych lub zepsutych,

- przewóz rzeczy pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej (włącznie z przyczepą) nie przekraczającej 3,5 tony

- przewóz na potrzeby własne – chyba że do przewozu został użyty pojazd zastępczy podczas krótkiej awarii pojazdu normalnie wykorzystywanego, nie będącego własnością przedsiębiorstwa, ani też nie będące przedmiotem najmu

- przewóz produktów leczniczych, urządzeń i sprzętu oraz innych artykułów niezbędnych do opieki medycznej w nagłych wypadkach.

Świadectwo kierowcy

Państwo członkowskie wydaje przedsiębiorcy transportowemu świadectwo kierowcy, jeśli jest on posiadaczem licencji wspólnotowej oraz zatrudnia bądź korzysta w sposób legalny w państwie członkowskim swojej siedziby z usług kierowcy  nie będącego obywatelem żadnego z państw UE ani też nie będącego rezydentem długoterminowym. Świadectwo kierowcy poświadcza, że kierowca jest zatrudniony zgodnie z wymaganymi w tym państwie członkowskim warunkami. Numer seryjny świadectwa kierowcy można będzie umieścić w krajowym systemie elektronicznym przewoźników drogowych w części dotyczącej przewoźnika udostępniającego świadectwo wskazanemu na nim kierowcy. Należy przez to rozumieć, że to przewoźnik jest posiadaczem ww. świadectwa i jedynie udostępnia je kierowcy pochodzącemu spoza UE na czas prowadzenia pojazdu, a więc na czas korzystania z licencji wspólnotowej wydanej temu przewoźnikowi. Uwierzytelniony wypis świadectwa kierowcy  jest przechowywany w lokalach przewoźnika, natomiast oryginał świadectwa kierowca okazuje na wniosek upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych. Świadectwo kierowcy wydawane jest na czas określony przez państwo członkowskie, nie dłużej jednak niż 5 lat. Ponadto, jeśli nie są spełniane warunki na których zostało wydane ww. świadectwo, właściwe organy państw członkowskich mają niezwłocznie zapewnić zwrot udzielonego przewoźnikowi dokumentu. Do tego celu m.in. służyć ma nałożony przepisami ww. rozporządzenia na państwa członkowskie obowiązek corocznej kontroli nie mniej niż 20% wydanych świadectw kierowcy.

Jeśli wymogi określone dla uzyskania licencji wspólnotowej oraz świadectwa kierowcy nie są bądź przestały być spełniane, uprawnione organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika odrzucają wniosek o wydanie lub odnowienie licencji wspólnotowej/ świadectwa kierowcy. Następuje to poprzez wydanie uzasadnionej decyzji. Ww. dokumenty wydawane przewoźnikowi mogą również być cofnięte, jeśli ich posiadacz nie spełnia postawionych wymogów lub podał nieprawidłowe informacje we wniosku o ich udzielenie. 

Przewóz kabotażowy

Każdy przewoźnik posiadający licencję wspólnotową na przewóz rzeczy jest  uprawniony na warunkach określonych w Rozporządzeniu WE 1072/2009 do wykonywania przewozów kabotażowych. Przewoźnik musi jednak przedstawić wyraźny dowód przewozu w przychodzącym ruchu międzynarodowym, jak też każdego kolejnego wykonanego przewozu kabotażowego. Dokument ten obejmuje następujące dane dla każdego przewozu:

- nazwę, adres i podpis nadawcy,

- nazwę, adres i podpis przewoźnika,

- nazwę, adres odbiorcy, a po dostarczeniu rzeczy – jego podpis i datę dostawy rzeczy

- miejsce i datę odbioru rzeczy oraz miejsce ich przeznaczenia

- nazwę określającą charakter rzeczy i metodę ich pakowania; w przypadku rzeczy niebezpiecznych, ich ogólnie przyjętą nazwę oraz liczbę opakowań, specjalne oznaczenia oraz numery.

Rozporządzenie WE 1072/2009 nie nakłada wymogu posiadania dodatkowych dokumentów w celu potwierdzenia prawidłowości przewozów kabotażowych.

Kabotaż przewidziany ww. rozporządzeniu musi przebiegać w sposób następujący.

Przewoźnik drogowy po dostarczeniu rzeczy do innego państwa członkowskiego w  ruchu przychodzącym uprawniony jest do wykonywania tym pojazdem lub pojazdem silnikowym zespołu pojazdów do 3 przewozów kabotażowych będących następstwem transportu międzynarodowego z innego państwa członkowskiego bądź państwa trzeciego do przyjmującego państwa członkowskiego. Przy czym ostatni rozładunek przed opuszczeniem państwa przyjmującego musi nastąpić w ciągu 7 dni od ostatniego rozładunku w ramach dostawy rzeczy w ruchu przychodzącym. 

W ciągu tych 7 dni przewoźnicy mogą wykonywać niektóre lub wszystkie przewozy kabotażowe  w którymkolwiek państwie członkowskim, pod warunkiem że są ograniczone do jednego przewozu kabotażowego na państwo członkowskie w ciągu 3 dni od wjazdu bez ładunku na terytorium tego państwa członkowskiego. Oznacza to, że przedsiębiorca chcąc dokonać przewozu kabotażowego między dwoma państwami członkowskim (państwem przyjmującym i innym państwem członkowskim) w ramach tych 7 dni ma 3 dni od wjazdu „na pusto” do innego państwa członkowskiego (niż państwo przyjmujące) na dokonanie załadunku.

Przewóz kabotażowy nie podlegają żadnym ograniczeniom w ramach transportu na potrzeby własne oraz transportu produktów leczniczych, sprzętu, czy artykułów niezbędnych opieki medycznej w nagłych wypadkach (także klęski żywiołowej).

Wykonywanie przewozów kabotażowych podlega przepisom wewnętrznym przyjmującego państwa członkowskiego w następujących kwestiach:

- zasad dotyczących umowy przewozu,

- masy i wymiarów pojazdów drogowych – mogą one w określonych przypadkach przekraczać wartości obowiązujące w państwie siedziby przewoźnika, jednak w żadnym razie nie mogą przekraczać limitów ustalonych przez przyjmujące państwo członkowskie dla ruchu krajowego lub podanych w charakterystyce technicznej pojazdu,

- wymogów związanych z przewozem określonych kategorii rzeczy, np. niebezpiecznych, szybko psujących się artykułów żywnościowych oraz żywych zwierząt,

- podatku od wartości dodanej (VAT) od usług transportowych.

Właściwe organy państwa członkowskiego mają prawo nałożenia sankcji na przewoźnika nie mającego siedziby w tym państwie, jeśli podczas przewozu kabotażowego na terytorium tego państwa członkowskiego naruszył przepisy Rozporządzenia WE 1072/2009 lub przepisy wspólnotowe, albo krajowe przepisy dotyczące przewozu kabotażowego. Sankcje mogą przybrać formę upomnienia, a w przypadku poważnego naruszenia może być to nawet tymczasowy zakaz wykonywania przewozów kabotażowych na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego, w którym miało miejsce naruszenie. Nie wyklucza to możliwości wszczęcia postępowania karnego wobec danego przewoźnika.

W przypadku, gdy kabotaż spowoduje lub wzmoży zakłócenia krajowego rynku transportowego na danym obszarze geograficznym (chodzi tu o całość lub część państwa członkowskiego, lub obszar obejmujący określoną całość lub część kilku państw członkowskich), każde państwo członkowskie może wnioskować do Komisji o zastosowanie środków ochronnych wraz z informacją o działaniach jakie zamierza podjąć wobec swoich przewoźników. Komisja w terminie miesiąca od wpłynięcia wniosku podejmuje decyzję, czy są niezbędne środki ochronne i w razie konieczności podejmuje je na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy z możliwością jednokrotnego przedłużenia. Środki te mogą m.in. wyłączyć dany obszar geograficzny z zakresu działania Rozporządzenia WE 1072/2009.  

Sankcje za naruszenia

Państwo członkowskie siedziby przewoźnika w przypadku poważnych naruszeń przepisów wspólnotowych w zakresie transportu drogowego w którymkolwiek z państw członkowskich  podejmują odpowiednie dla danego przypadku działania prowadzące w określonych sytuacjach do następujących sankcji administracyjnych:

- czasowego lub trwałego cofnięcia niektórych lub wszystkich uwierzytelnionych wypisów z licencji wspólnotowej,

- czasowego lub trwałego cofnięcia licencji wspólnotowej. 

Właściwe organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika w przypadku niewłaściwego wykorzystania świadectw kierowców nakładają na przewoźnika, który dopuścił się takiego naruszenia sankcje w postaci:

- zawieszenia wydawania świadectw kierowców,

- cofnięcia świadectw kierowców,

- uzależnienia wydania świadectw kierowców od dodatkowych warunków,

- czasowego lub trwałego cofnięcia niektórych lub wszystkich uwierzytelnionych wypisów z licencji wspólnotowej. 

Sankcje dotyczące zarówno poważnych naruszeń przepisów wspólnotowych w zakresie transportu drogowego jaki i niewłaściwego wykorzystania świadectw kierowców  nakładane są po podjęciu ostatecznej decyzji administracyjnej i powinny uwzględniać wagę dokonanego przez przewoźnika naruszenia. Rozporządzenie WE 1072/2009 podkreśla, iż właściwe organy mają obowiązek wyważać sankcje proporcjonalnie do naruszeń, w związku z którymi je nałożono wraz z uwzględnieniem sankcji już nałożonych w państwie członkowskim, w którym stwierdzono naruszenie. Najpóźniej po upływie 6 tygodni po podjęciu ostatecznej decyzji w sprawie właściwe organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika informują właściwe organy państwa , w którym stwierdzono naruszenie, czy nałożono sankcje, a jeśli tak, to jakiego rodzaju. W razie, gdyby nie nałożono żadnych sankcji, należało będzie podać przyczynę takiej decyzji. Również informacja o wszczęciu wobec danego przewoźnika postępowania przed sądem krajowym jest przekazywana właściwym organom państwa przyjmującego. 

Państwo członkowskie, na którego terytorium stwierdzono naruszenie Rozporządzenia 1072/2009 WE lub przepisów wspólnotowych w zakresie transportu drogowego, przekazywać będzie państwu siedziby przewoźnika najpóźniej w ciągu 6 tygodni od ostatecznej decyzji w tej sprawie następujące dane:

- opis naruszenia oraz datę i godzinę jego popełnienia,

- kategorię, rodzaj oraz wagę naruszenia,

- nałożone i wykonane sankcje.

Państwu członkowskiemu, w którym wykryto naruszenie będzie dane prawo żądania nałożenia dodatkowych sankcji administracyjnych przez właściwe służby kontrolne państwa siedziby przewoźnika.

W przypadku nałożenia sankcji zarówno w państwie członkowskim siedziby przewoźnika, jak i w innym państwie członkowskim, przewoźnikowi musi być zapewnione prawo do odwoływania się od nałożonych kar administracyjnych. 

Państwa członkowskie mają obowiązek określić zasady sankcjonowania w przypadku naruszeń Rozporządzenia 1072/2009 WE oraz niezbędne środki do ich egzekwowania. Muszą być skuteczne, proporcjonalne, i odstraszające. Do dnia 4 grudnia 2011r. państwa członkowskie informują Komisję o podjętych w tym zakresie regulacjach prawnych, a także o każdej następującej w terminie późniejszym zmianie. 

Wszelkie poważne naruszenia przepisów wspólnotowych w zakresie transportu drogowego, które doprowadziły do nałożenia kar jak również do czasowego lub trwałego cofnięcia licencji będą umieszczane w krajowym rejestrze elektronicznym. Wpisy dotyczące czasowego lub trwałego cofnięcia licencji pozostają w bazie danych przez okres 2 lat od daty upływu okresu, na który nałożono sankcję.

Serwis 1071.pl jest własnością firmy Arena 561

Wszelkie publikacje zawarte w serwisie stanowią wlasność firmy Arena 561 

i nie moga być  kopiowane, powielane i udostepniane bez zgody wlaściciela lub podania zrodła